Халықаралық алмасу бағдарламалары

Жердегі батыс өркениетінің ең оқшау орны — Гавай аралдары, ең жақын материкке дейін 3700 километр (АҚШ аумағы). Жалпы, ол әлемдегі ең оқшау орындардың бірі. Сол себептен болар, Гавай аралдарында АҚШ бойынша өмір сүру ұзақтығы ең жоғары — 82 жыл. Ал Миссисипиде, салыстыру үшін, өмір сүру, мүмкін, онша жаман емес шығар, бірақ өмір сүру ұзақтығы әлдеқайда аз — небәрі 75 жыл.

Гавай аралдарының ұлттық балығы Humuhumunukunukuapua деп аталады, дегенмен оны орыс тіліне аударса, әлдеқайда жалықтырақ «углохвостый спинорог» болып шығады.

Планетадағы ең биік тау — Мауна-Кеа жанартауы, егер оның етегінен (10203 метр) есептесек, теңіз деңгейінен емес (4205 метр). Жанартаудың басым бөлігі су астында орналасқан. Ал Ваиалеале жанартауы Жердегі ең ылғалды орын болып табылады — мұнда жылына орта есеппен 11684 мм жауын-шашын түседі, ал 1992 жылғы рекорд 16916 мм-ді құрады. Салыстыру үшін — Ригада жылдық орташа жауын-шашын мөлшері 700 мм-ден сәл аз.

Жанында — Жердегі ең үлкен белсенді жанартау Мауна-Лоа, оның биіктігі Мауна-Кеадан небәрі 36 метрге аласа. Жексенбіге қараған түні, 2022 жылғы 27 қарашада, жанартау 1984 жылдан бері алғаш рет оянып, шыңындағы тостаған тәрізді кальдераны лавамен қаптады. 28 қарашада лава фонтандары жарықшақтардың бойымен атқылай бастады, олардың көбінің биіктігі бірнеше метрге жетті, ал ең биіктері 30-60 м-ге дейін жетті.

Сіз білесіз бе, америкалық 100 долларлық банкнотта бейнеленген адам ешқашан президент болмаған. Бұл Бенджамин Франклин, АҚШ-тың Тәуелсіздік соғысының көшбасшыларының бірі, АҚШ-ты тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптастырудың негізінде жатқан үш аса маңызды тарихи құжаттың барлығына өз қолын қойған негізін қалаушылардың ішіндегі жалғыз адам: АҚШ Тәуелсіздік декларациясы, АҚШ Конституциясы және 1783 жылғы Версаль бейбіт шарты.

Тауматауакатангиангакоауауотаматеатурипукакапикимаунгахоронукупокануэнуакитанатаху (Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu) — Жаңа Зеландияның Солтүстік аралындағы аласа таудың атауы, бұл әлемдегі ең ұзын топонимдердің бірі.

Тау атауын маори тілінен былай аударуға болады: «Жерді жегіші ретінде танылған, таулардан домалап түсіп, өрлеп, оларды жұтқан, үлкен тізелі ер адам Таматеа өз сүйіктісі үшін мұрын флейтасында ойнаған төбенің шыңы». Сөз 85 әріптен тұрады және Гиннес рекордтар кітабына енген. Көбіне жергілікті тұрғындар төбені жай ғана «Таумата» деп атайды.

АҚШ-тың кейбір штаттарында ғасырлық тарихы бар қызық заңдар бар. Жылдар өтті, ал заңдар сол күйі қалды… Колорадо штатында ер адамдарға ұйықтап жатқан әйелдерді сүйуге тыйым салынған. Ал Висконсин штатында ер адамдарға әйелдерге, олардың оргазмы кезінде оқ атуға тыйым салынған. Американың кейбір штаттарында, мысалы Аризонада, Индианада, және Нью-Йоркте киім арқылы көрінетін эрекция қоғамдық орындарда заңсыз деп есептеледі.

Осы үшін айыппұл салуы мүмкін — әрі абақтыға да жабуы мүмкін. Өз кезегінде, Орегон штатының қалаларының бірінде ер адамдарға жыныстық қатынас кезінде балағат айтуға тыйым салынады…

Өлім аңғарында, жер шарындағы ең құрғақ әрі ең ыстық жерде, құстардың 15-тен астам түрі, сүтқоректілердің 40 түрі, бауырымен жорғалаушылардың 44 түрі, қосмекенділердің 12 түрі, балықтардың 13 түрі және өсімдіктердің 545 түрі мекендейді.

Испандық Христофор Колумб Американы ашқанға дейін 450 жыл бұрын, ортаазиялық ғалым — энциклопедист Әбу Райхан әл-Бируни, XI ғасырда өмір сүрген, осы құрлықтың бар екенін нық сеніммен болжады.

18 млн. австралиялықтың ішінен 4 млн.-нан астамы соңғы жарты ғасырда Австралияға келді.

Әлемдегі ең солтүстік миллион тұрғыны бар қала — Санкт-Петербург. Экваторға ең жақыны — Сингапур.